Genocide in Cambodja

In Phnom Penh hebben Anne en ik de Killing Fields van Choeung Ek en het Tuol Sleng museum (S-21) bezocht, twee belangrijke aandenkens aan de genocide die tussen 1975-1979 in Cambodja heeft plaatsgevonden. Tijdens het regime van de Khmer Rouge (Rode Khmer) onder leiding van Pol Pot, zijn 2 miljoen mensen (25% van de bevolking) gestorven. Omdat ik voor mijn komst naar Cambodja nog helemaal nooit van deze gebeurtenissen had gehoord, denk ik dat velen van jullie er ook (bijna) niets van afweten; daarom hierbij een stukje over de Cambodjaanse geschiedenis (met behulp van de Lonely Planet).

Tijdens de Vietnamoorlog werd het land geleid door de pro-Amerikaanse Lon Nol. Omdat communisten uit Vietnam steeds grotere delen van Cambodja bezetten, bombardeerden de Amerikanen het land jarenlang, met als gevolg honderdduizenden slachtoffers en ontheemden, voornamelijk onder de rurale bevolking.

In april 1975 werd Phnom Penh ingenomen door Cambodjaanse 'bevrijdingsrebellen' die zich de Khmer Rouge noemden, en werd de gehele bevolking gedwongen de steden te verlaten en naar het platteland te gaan.

De Khmer Rouge werd geleid door Pol Pot en hadden als doel het land radicaal te herstructureren, om van Cambodja een communistische, agrarische samenleving te maken. Geld werd afgeschaft en het land sloot zich compleet af van invloeden van buiten. Religie werd afgeschaft, waarbij zowat alle boeddhistische monniken vermoord werden. Alle medewerkers van de vorige regering werden vermoord, net als iedereen die ook maar een beetje intellectueel was en daarom een bedreiging voor het regime kon zijn. Als je een andere taal sprak, leraar was, of zelfs alleen maar een bril droeg, was je intelligent en werd je om het leven gebracht. Praktisch de hele geschoolde bevolking is uitgemoord.

Op het platteland werd iedereen geacht 12-15 uur per dag dwangarbeid te verrichten in kampen onder erbarmelijke omstandigheden. Families werden uit elkaar gerukt en honderdduizenden mensen stierven, door executie of ziekte en hongersnood. Ondertussen werd een groot deel van de landbouwopbrengst aan China verkocht, om wapens voor de Khmer Rouge te bekostigen.

Begin 1979 werd Cambodja ingenomen door Vietnam en werd de Khmer Rouge verdreven naar de jungle en bergen bij de grens met Thailand. De overgebleven getraumatiseerde bevolking trok massaal weg uit het platteland, op zoek naar hun familieleden. Hierbij werden alle rijstvelden en de oogst verwaarloosd, wat leidde tot grote voedseltekorten en hongersnood in 1979 en 1980 die weer honderdduizenden slachtoffers maakte.

In het boek "First they killed my father" doet Loung Ung verslag van haar jeugd die ze doorbracht in verschillende werkkampen, hoe ze opgeleid werd tot kindsoldaat en naar Vietnam vluchtte.

Het Vietnamese leger bleef tot 1989 in Cambodja en er kwam een nieuwe, pro-Vietnamese regering. De Khmer Rouge voerde in de jaren 1980 nog een guerrilla-oorlog waarbij talloze landmijnen geplaatst werden met opnieuw honderdduizenden slachtoffers. De Khmer Rouge bleef tot 1991 de officiële vertegenwoordiger in de Algemene Vergadering van de VN (!).
In 1991 kwam er een vredesverdrag, gevolgd door verkiezingen in 1993. In de tussentijd kwam het land onder het bewind van de Verenigde Naties. In 1998 werd de Khmer Rouge eindelijk definitief uitgeschakeld met de dood van Pol Pot terwijl hij opgejaagd werd door regeringstroepen (steeds meer Khmer Rouge-strijders waren de voorafgaande jaren al overgelopen).
Pas vanaf 2009 werden de overgebleven leden van het Khmer Rouge regime berecht in een oorlogstribunaal.

------

Het Tuol Sleng museum stond tijdens het Khmer Rouge bewind bekend als Security Prison 21 (S-21). Deze voormalige middelbare school in een woonwijk in Phnom Penh werd de grootste gevangenis en martelcentrum van het land. Meer dan 17.000 mensen zijn daar vastgehouden en gemarteld voor ze naar de Killing Fields van Choeung Ek werden gebracht voor hun executie. Van elke gevangene is een dossier bijgehouden en werden foto's gemaakt, waarvan een groot deel nu nog te zien is.

De Killing Fields van Choeung Ek zijn de massagraven van 17.000 slachtoffers van de Khmer Rouge, een paar kilometer buiten de stad.
In 1980 zijn de overblijfselen van bijna 9000 mensen hier opgegraven; een groot deel van de massagraven is nu nog in tact. De plek is nu een herdenkingsplaats voor de genocide en door middel van een goede, informatieve audiotour door het gebied worden de bezoekers verteld over de verschrikkelijke geschiedenis- in de hoop dat zoiets nooit meer zal gebeuren.

Er zijn in het land meer dan 300 Killing Fields, met de massagraven van honderdduizenden slachtoffers.