De toerisme paradox

Terwijl ik in de bus zit van Vang Vieng (waar ik samen met de Australische Jimmy ben gaan rock climben: weer een angst overwonnen!) naar Phonsavan denk ik na over reizen. Op hoe meer plekken ik kom, hoe meer ik me besef wat een paradox toerisme eigenlijk is: we willen allemaal naar een mooie, exotische bestemming waar weinig andere reizigers (geweest) zijn, maar willen tegelijkertijd wel de luxe en de vertrouwdheid van westerse voorzieningen en (even cru gezegd) andere blanke gezichten om ons heen. We hebben de infrastructuur van het toerisme blijkbaar wel nodig om ergens op vakantie te zijn maar willen het liefst een 'authentieke', niet-toeristische ervaring.

De keren dat ik ergens de enige (westerse) toerist was had ik vaak een dubbel gevoel; aan de ene kant leuk om iets te doen dat blijkbaar ontoeristisch en 'lokaal' is, aan de andere kant ongemakkelijk om (het gevoel te hebben) bekeken te worden en soms ook eenzaam, omdat er 'niemand' is om mee te praten - want hoe stom ik het ook vind: ik heb bijna nooit echt contact met locals, er is toch een onoverbrugbaar lijkende (taal/cultuur)barrière.
In m'n eentje in de nachtbus zonder andere reizigers voelt ook wat minder veilig dan als er wel andere westerlingen zijn, omdat ik met hen erbij het idee heb dat 'ze' ons minder snel iets aan zullen doen en we elkaar wel kunnen helpen in het geval dat.

Daarnaast voel ik me schuldig: het unieke karakter van een stadje/eiland en dergelijke wordt zodanig beïnvloed door toerisme, dat het er echt onder lijdt. Zoals Vang Vieng bijvoorbeeld, waar elk jaar een enorme hoeveelheid toeristen komt om van bar naar bar te tuben in de naburige rivier. De stad bestaat uit 3 straten vol met restaurants met 'kater voedsel' (waar non stop Friends uitgezonden wordt) en bars met buckets goedkope alcohol.. Wat is hier Laotiaans aan?
Door de talloze souvenirwinkels, 7elevens en Starbucks'en overal lijkt elke plek in feite wel op de vorige en historische gebouwen en natuurgebieden kunnen die gigantische stroom bezoekers helemaal niet aan.

Afval wordt op straat, op het strand en in zee gegooid (wat niet alleen het idyllische plaatje nogal verstoort maar ook zorgt dat vissen en koraal afsterven), er wordt gigantisch veel water verspild (in Bali leiden alle luxe resorts met zwembaden bijvoorbeeld tot waterschaarste voor de locals en schade aan ecosystemen), gebouwen brokkelen af door de vele aanrakingen (zoals eeuwenoud tempelcomplex Angkor Wat in Cambodja), regenwoud wordt gekapt om nieuwe accomodatie bij te kunnen bouwen (wat het geval was op de Perhentian islands), dieren worden verschrikkelijk behandeld om als attractie te dienen (zoals het Tiger kingdom in Thailand waar de tijgers ontklauwd en gedrogeerd schijnen te worden zodat toeristen op de foto kunnen met hun hoofd in de bek van een tijger) en de schade die alle vliegreizen aan het milieu toebrengen is natuurlijk al helemaal immens.

De interactie tussen toeristen en locals wordt steeds minder leuk als er aan de lopende band mensen komen (duidelijk te merken in het verschil tussen Myanmar en Thailand!) en toerisme vergroot ook nog eens de ongelijkheid in een gebied, aangezien meestal maar een klein deel van de bevolking profiteert van de grote inkomstenstroom en de prijzen stijgen waardoor locals zich sommige dingen niet meer kunnen veroorloven (zoals met de quinoa crisis in Zuid Amerika nu).

En toch.... Ondanks alle oordelen en bezwaren die ik over en op toerisme heb, reizen is wat ik het liefste doe! En het is enorm verslavend, hoe meer ik reis hoe meer ik wíl reizen. Maar ik probeer het wel op mijn eigen manier 'goed' te doen, bijvoorbeeld door:

- niet alleen naar restaurantjes en hostels te gaan die in de Lonely Planet staan (want die krijgen al zoveel meer klandizie dan de rest)

- mijn geld te verspreiden (niet bij het hostel ook fietsen huren of bustickets boeken maar bij een ander bedrijfje)

- kleine ondernemers te steunen in plaats van internationale ketens

- zoveel mogelijk over land te reizen en vliegen te beperken en de CO2 uitstoot van vluchten te compenseren met het steunen van ecoprojecten

- lokaal verbouwd fruit te kopen

- niet te kopen van jonge kinderen die op straat aan het werk zijn.

Gelukkig is eco toerisme steeds meer in opkomst, ik hoop echt dat meer en meer reizigers zich hierin zullen vinden!