De Secret war in 'vergeten' Lao PDR

In Vientiane (alweer 2 weken geleden) bezocht ik het Visitor Centre van COPE (Cooperative Orthotic and Prosthetic Enterprise) en in Phonsavan de Mines Advisory Group, waar ik leerde hoe ernstig Laos beschadigd is tijdens de Vietnam oorlog (die hier de Amerikaanse oorlog genoemd wordt). Terwijl Laos niet eens direct betrokken was in de strijd tussen Vietnam en de VS, heeft de oorlog nu nog steeds enorme impact op het land. De Amerikanen hebben Laos in het geheim extreem heftig gebombardeerd: in meer dan 500.000 bombing missions is 1.9 miljoen ton bommen op het land gedropt, voornamelijk in het noordoosten. Laos is hiermee het meest gebombardeerde land ter wereld. Ter vergelijking: in de Tweede Wereldoorlog was dit in alle betrokken landen in totaal 2.2 miljoen ton.

Een gedeelte van de bombardementen was gericht op de communistische Pathet Lao in het noorden en om de Ho Chi Minh trail (Vietnam's aanvoerroute) in het zuiden van het land te beschadigen. Daarnaast was het ook uit gemakzucht van de Amerikanen: toen de aanvallen op Noord-Vietnam geannuleerd werden, dumpten de piloten hun ladingen op Laos zodat ze niet met volle lading terug hoefden te gaan.

De gevolgen van de vele bombardementen zijn nu nog steeds dagelijks te merken. Er wordt geschat dat 30% toentertijd niet ontploft is, waardoor 80 miljoen niet-ontplofte bommen (UXO's) nog over Laos verspreid liggen. Die UXO's maken elk jaar 300 dodelijke slachtoffers en verminken vele mensen, bijvoorbeeld boeren die tijdens het omploegen van hun velden per ongeluk op een bom stuiten. Hierdoor durven veel boeren hun akkers niet uit te breiden en lukt het hen niet om uit de armoede te komen.
Verder worden veel kinderen slachtoffer als ze de clusterbommen oppakken en weggooien; de clusterbommen zijn geel geverfd en lijken op fruit of een tennisbal, dus door kinderen wordt het vaak gezien als speelgoed.
In bijna elke familie op het platteland in Laos is wel iemand overleden of verminkt door de Amerikaanse bommen en op veel plekken in het land zijn grote kraters te zien waar bommen zijn ingeslagen. Er wordt overal gewaarschuwd dat je niet van de gebaande paden af mag gaan omdat het gevaar bestaat dat ergens nog een 'bombie' ligt.

Het erge vind ik dat maar zo weinig mensen hiervan afweten -- voor ik hier kwam had ik er ook geen idee van. Laos lijkt door velen 'overgeslagen' te worden; tijdens de colleges over Zuidoost Azië die ik in Sydney volgde werd Laos echt amper genoemd terwijl alle andere landen wel ruim aan bod kwamen, en veel backpackers gaan niet naar Laos of blijven maar een paar dagen.
Zo zonde, want het is naar mijn mening een van de mooiste landen hier! De bevolking leeft nog grotendeels (namelijk zo'n 75%) op het platteland; de natuur wordt lang niet zo erg aangetast door 'ontwikkeling' als in andere landen en je kunt heerlijk wandelen. De steden zijn klein en hebben een lieflijk karakter, zonder het vele verkeer en de chaos zoals in andere steden in de regio. De mensen hebben net als in Myanmar niet veel te doen nu overdag in het regenseizoen maar de energie is een stuk positiever. In mijn 2 weken hier ben ik tot nu toe maar één keer opgelicht, en dat was in het ultratoeristische VangVieng. Er is in het hele land nog geen McDonalds of andere internationale keten te vinden. Het is nog ontzettend goedkoop; zo slaap ik nu bijvoorbeeld in een mooie bungalow met prachtig uitzicht en eigen badkamer voor nog geen €3,- per nacht. Het eten is ook goed: lekker verse groenten van het land en gerechten bevatten veel kruiden zoals dille, munt en koriander.

Ik ben dus ontzettend blij dat ik 3 weken de tijd heb hier in het noorden van Laos. Ik zou ook nog graag naar het zuiden willen gaan maar ik wil liever lekker niet hoeven haasten; de officiële naam van het land is Lao People's Democratic Republic maar er wordt gegrapt dat PDR eigenlijk staat voor Please Don't Rush ;).